Uit de hand gelopen hobby
“Welkom, mijn naam is Sander van Scherpenzeel.” Een groep van veertien mensen heeft zich bij de Burgemeester Wallerweg verzameld voor de rondleiding door het Oude Dorp. “Hier is Houten ontstaan”, begint Sander. “Op deze plek zijn tijdens bouwwerkzaamheden resten zijn gevonden van twee houten boerderijen en een Romeinse stenen villa. De plattegronden daarvan zie je in de bestrating.” Sander wijst naar de weg tussen de huizen en restaurant De Engel, waar met verschillende kleuren stenen de contouren van de gebouwen zijn weergegeven. Een man begint verrast te lachen. “Ik fiets hier altijd, maar het was me nog nooit opgevallen.”
Zes jaar geleden heeft Sander samen met enkele anderen de Stichting Houtense Hodoniemen opgericht. “Hodoniemen staat voor straatnamen, maar ik onderzoek ook boerderijen, onroerend goed en adellijke families in en rondom Houten. Om te zorgen voor de nodige inkomsten voor de stichting ben ik drie jaar geleden gestart met rondleidingen door Houten.” Het bleek een schot in de roos. “Het is een kleine markt, maar het voorziet in een behoefte. Vooral mensen uit Houten melden zich aan voor een van de rondleidingen maar er zijn ook wel eens mensen helemaal uit Friesland of Dordrecht gekomen. Die komen dan bijvoorbeeld hier vandaan of hebben hier gewoond.”
Rosse buurt
“Wat veel mensen niet weten is dat Houten vermoedelijk een rosse buurt had”, vertelt Sander terwijl hij een gelamineerde afbeelding omhooghoudt. “Hier vlak achter stond een pand en op deze oude tekening zie je een zwaantje. En een zwaan zien we in de geschiedenis vaker terug op huizen van lichte zeden.” We steken de straat over en stoppen bij de kerk. “Deze toren is niet van de kerk, maar van de gemeente. Napoleon had een wet gemaakt waarin stond dat alle kerktorens eigendom werden van de overheid om in geval van nood de klok te kunnen luiden. En dat is dus nog steeds zo.”
Feiten en details
Er worden enkele vragen gesteld en Sander weet overal een uitgebreid antwoord op te geven. “De geschiedenis van Houten is een passie die ik graag met anderen deel. Ik begon jaren terug met het lezen van boekjes over Houten, maar inmiddels is het een uit de hand gelopen hobby geworden”, zegt Sander met een lach. “Ik houd van details en feiten. Daarom doe ik onderzoek naar details die bijvoorbeeld niet worden belicht. Die wil ik eruit laten springen.” En waarom Houten? “De geschiedenis is goed af te bakenen. In tijd en in gebied.”
’t Groentje
We staan op het Plein en Sander vertelt over de rij bomen die er vroeger stond. “Dat werd het Groentje genoemd. Nu kennen we ’t Groentje als de lokale krant van Houten, maar dat heeft niet met die bomen te maken. Het was een bijnaam omdat de krant vroeger op groen papier werd gedrukt.” We lopen verder naar de andere kant van het Plein als een vrouw enthousiast vertelt dat ze 51 jaar in Houten woont. “Mijn opa had hier een kruidenierszaak en daar had mijn oom een kapperszaak. Veel van wat Sander vertelt was ik vergeten en nu borrelt het allemaal weer op.”
Voldoening
Bij een witgepleisterd huis stopt Sander. “Hier houdt mijn verhaal op, maar Bert van der Houwen gaat jullie meer vertellen over zijn huis.” Na een applaus verdwijnt Sander door een poort. Kort daarop komt hij terug gevolgd door een man met een vriendelijk gezicht. We worden uitgenodigd in zijn tuin, waar hij vertelt over het pand en de renovatie. “Het is toch wel leuk om zo even achter de deur te kijken”, vertelt een man. “Ik weet best wel iets van Houten, maar dat bijvoorbeeld de kerktoren eraf is gewaaid, wist ik niet.” Na het verhaal van Bert is de rondleiding afgelopen en de mensen vertrekken langzaamaan naar buiten. “Ik ben vaak wel een beetje zenuwachtig voor een rondleiding,” geeft Sander toe, “maar het komt altijd goed. Mensen vinden het leuk en het geeft mij veel voldoening.” Dus voor wie ook graag een van de rondleidingen door Houten wil, Sander gaat er voorlopig mee door.
Dit verhaal is gepubliceerd in Houtens Nieuws als onderdeel van de serie: Een dag als…
